شریک سازید:
گزارشگر؛ سلما احمدی
با تشدید اخراج مهاجران افغان از ایران و بسته شدن تدریجی مرزهای رسمی، موج گسترده‌ای از بازگشت‌کنندگان از طریق مرز اسلام‌قلعه وارد استان هرات شده‌اند. این هجوم ناگهانی، فشار زیادی بر زیرساخت‌های شهری و خدمات عمومی وارد کرده و بحران کمبود مسکن را در این شهر تاریخی به سطح بی‌سابقه‌ای رسانده است.
عبور جمعیت‌های گسترده از مرز اسلام‌قلعه
مرز اسلام‌قلعه به عنوان یکی از اصلی‌ترین گذرگاه‌های رسمی میان ایران و افغانستان، در ماه‌های اخیر شاهد عبور صدها هزار نفر از مهاجران افغان بوده است. بسیاری از این افراد به دلایل فشارهای اقتصادی و امنیتی در ایران مجبور به ترک آن کشور شده‌اند و به دنبال پناهگاهی امن در خاک افغانستان هستند.
مقام‌های محلی هرات اعلام کرده‌اند که تنها در ماه می ۲۰۲۵، بیش از ۳۰ هزار نفر از طریق مرز اسلام‌قلعه وارد این استان شده‌اند؛ رقمی که نسبت به سال‌های گذشته رشد چشمگیری داشته است.
شلوغی در هرات؛ فشار بر خدمات و بازار مسکن
با ورود این موج عظیم بازگشت‌کنندگان، هرات که خود نیز با چالش‌های اقتصادی و اجتماعی دست به گریبان است، با بحران شدید کمبود مسکن و خدمات شهری مواجه شده است. قیمت اجاره خانه در این شهر به طور چشمگیری افزایش یافته و بسیاری از خانواده‌های محلی و مهاجران تازه‌وارد، در شرایط سختی به سر می‌برند.
زهرا، یکی از ساکنان محله‌های حاشیه‌ای هرات، می‌گوید:
"خانه‌های کوچک و اجاره‌ای خیلی گران شده است. بعضی‌ها حتی چند خانواده در یک اتاق زندگی می‌کنند. وضعیت خیلی سخت شده است."
مسئولان محلی نیز از کمبود امکانات پزشکی، آموزشی و خدمات شهری خبر داده‌اند و خواستار کمک‌های بین‌المللی برای مدیریت این بحران شده‌اند.
نبود مسکن؛ بحرانی که حل نمی‌شود
مهاجران و بازگشت‌کنندگان بسیاری در هرات بدون داشتن خانه و سرپناه، در شرایط دشواری زندگی می‌کنند. اردوگاه‌های موقت و محل‌های اسکان موقت در اطراف شهر هر روز شلوغ‌تر می‌شوند و امکانات بسیار محدودی دارند.
محمود، پدر خانواده‌ای چهار نفره که تازه از ایران به هرات بازگشته، می‌گوید:
"هیچ جایی برای ما نیست. در خیابان‌ها می‌مانیم و شب‌ها زیر آسمان سرد می‌خوابیم. امیدمان این است که کسی به ما کمک کند."
تلاش‌های محلی و بین‌المللی
برخی سازمان‌های مردم‌نهاد و نهادهای بین‌المللی مانند کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) در حال تلاش برای ارائه کمک‌های اولیه و فراهم کردن امکانات اسکان برای این جمعیت هستند. اما حجم تقاضا بسیار زیاد است و منابع محدود.
مقامات هرات نیز خواستار تخصیص بودجه و برنامه‌ریزی بلندمدت برای مقابله با این بحران انسانی شده‌اند
